ฝ้า...รอยเปื้อนร้ายบนใบหน้า

          ฝ้า (Melasma) คือ แผ่นสีน้ำตาลอ่อนหรือน้ำตาลเข้มบนใบหน้า  มักพบที่แก้ม หน้าผาก จมูก เหนือริมฝีปาก และคาง  นอกจากนี้อาจพบได้ที่คอและแขนด้านนอก  พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย  โดยเฉพาะในระหว่างการตั้งครรภ์  และในวัย 30-40 ปีขึ้นไป

          ฝ้าเกิดจากการที่เซลล์สร้างเม็ดสี  ซึ่งอยู่ในชั้นหนังกำพร้า  มีการสร้างเม็ดสีเมลานินออกมามากผิดปกติ  และส่งเม็ดสีให้เซลล์ผิวหนังด้านบนเป็นจำนวนมากกว่าปกติด้วย

ปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดฝ้า  คือ

• ฮอร์โมน  การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน  จะทำให้เซลล์สร้างเม็ดสีทำงานผิดปกติ  เช่น  ในระหว่างการตั้งครรภ์หรือวัยหมดประจำเดือน  และการได้รับฮอร์โมนจากภายนอกร่างกาย  ทำให้มีโอกาสเป็นฝ้าได้มาก  เช่น  กินยาคุมกำเนิด  การใช้เครื่องสำอางบางชนิดที่มีฮอร์โมนผสมอยู่
• แสงแดดหรือรังสีอัลตร้าไวโอเลต  เป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุดในการกระตุ้นเซลล์ให้สร้างเม็ดสีมากขึ้น  ทำให้เกิดฝ้า  และมีส่วนสำคัญที่ทำให้ฝ้าเข้มขึ้นอีกด้วย  จึงควรหลีกเลี่ยงแสงแดดโดยเฉพาะช่วงเวลา 10.00-15.00 น.
• ความเครียด  สารเคมี  น้ำหอม  เครื่องสำอาง  ก็มีส่วนกระตุ้นให้เกิดฝ้าหรือรอยด่างดำบนใบหน้าได้
• ผู้ที่เป็นโรคบางชนิด  เช่น เนื้องอกของรังไข่  โรคแอดดิสัน  ก็อาจจะทำให้หน้าเป็นฝ้าได้เช่นกัน
• พันธุกรรม  อาจมีส่วนเกี่ยวข้องในผู้ที่เป็นฝ้าที่อยู่ในครอบครัวเดียวกัน
• ผลข้างเคียงจากยา  เช่น ยากันชัก  เป็นต้น

วิธีการรักษาฝ้า

1.อย่าถูกแดดมาก เวลาอยู่กลางแจ้งควรใส่หมวกหรือกางร่ม  ควรหลบแสงไฟแรง ๆ หลีกเลี่ยงการใช้น้ำหอมและเครื่องสำอาง  ที่สำคัญควรพักผ่อนให้เพียงพอ  และอย่าเครียด

2.การใช้ยาที่มีฤทธิ์ยับยั้งการสร้างเม็ดสี  โดยไม่ทำลายเซลล์สร้างเม็ดสี  และเร่งเซลล์ผิวหนังชั้นบน  ซึ่งมีเม็ดสีเมลานินที่สร้างขึ้นมาแล้วให้หลุดลอกออกไป

3.การป้องกันไม่ให้เกิดฝ้ามากขึ้น  โดยหลีกเลี่ยงแสงแดดและใช้ครีมกันแดดที่มีค่าป้องกันสูง

4.หลีกเลี่ยงการได้รับฮอร์โมน  เช่น ยาคุมกำเนิด  เครื่องสำอาง  และน้ำหอมที่มีฮอร์โมน  หรือสเตอรอยด์เป็นส่วนผสม

5.การลอกฝ้าควรใช้ในรายที่แพทย์เห็นสมควร  จะช่วยลดการสร้างเม็ดสี ทำให้ฝ้าจางลงได้

6.ควรใช้กันแดดที่มีค่า SPF สูง ๆ ทาก่อนออกแดดประมาณ 30 นาที

7.การใช้แสงเลเซอร์  ซึ่งต้องได้รับการพิจารณาจากแพทย์